Phân tích và Thiết kế Hướng đối tượng (OOAD)

Phân tích và thiết kế hướng đối tượng (OOAD) là một phương pháp tiếp cận để phân tích và thiết kế hệ thống phần mềm sử dụng các ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (OOP) như Java, C++ hay Python. Bài viết này sẽ giới thiệu về OOAD, khái niệm về object, class và sơ đồ lớp (class diagram).

Object và Class 

Object

• Object (đối tượng) là một thực thể trong hệ thống phần mềm, chứa dữ liệu và các hành vi (method).
• Ví dụ: Đối tượng "Bệnh nhân" có thể chứa dữ liệu về họ tên, ngày sinh, địa chỉ và các hành vi như đặt lịch hẹn, hủy lịch hẹn.

Class

• Class (lớp) là bản thiết kế chung cho các đối tượng.
• Ví dụ: Lớp "Bệnh nhân" định nghĩa các thuộc tính chung cho tất cả các bệnh nhân như họ tên, ngày sinh, địa chỉ.
• Instantiation: Quá trình tạo ra một đối tượng cụ thể từ một lớp.
• Ví dụ: Tạo ra đối tượng "Nguyễn Văn A" từ lớp "Bệnh nhân".

Sơ đồ lớp (Class Diagram)

• Class diagram là sơ đồ UML biểu diễn cấu trúc của hệ thống trong OOAD.
• Mỗi hình hộp trong sơ đồ đại diện cho một lớp, hiển thị các thuộc tính (property) và phương thức (method) của lớp đó.
• Sơ đồ lớp thể hiện mối quan hệ giữa các lớp:
  • Kế thừa (Inheritance): Lớp con kế thừa các thuộc tính và phương thức từ lớp cha.
  • Ví dụ: Lớp "Bác sĩ chuyên khoa" kế thừa từ lớp "Bác sĩ".

Ví dụ minh họa

Trong sơ đồ này:

• MedicalPersonnel là lớp cha.
• Doctor, Nurse, Technician là các lớp con kế thừa từ MedicalPersonnel.
• Specialist là lớp con kế thừa từ Doctor.

OOAD và Kiến trúc phần mềm

OOAD giúp tổ chức và thiết kế hệ thống phần mềm theo hướng đối tượng, tạo điều kiện cho việc phát triển và bảo trì hệ thống. Sơ đồ lớp (class diagram) là một công cụ quan trọng trong OOAD, giúp các nhà phát triển hình dung và giao tiếp về cấu trúc của hệ thống.

OOAD là một phương pháp tiếp cận hiệu quả để phân tích và thiết kế hệ thống phần mềm. Hiểu rõ về object, class và class diagram sẽ giúp bạn áp dụng OOAD thành công trong các dự án phát triển phần mềm.