
"Just be yourself" - Lời khuyên tệ nhất?
Chào bạn, Trí đây!
Đã bao nhiêu lần bạn nghe lời khuyên "Cứ là chính mình" (Just be yourself)? Trong cuộc sống, đây là một lời khuyên tuyệt vời để xây dựng sự tự tin. Nhưng với tư cách là một Founder, một nhà lãnh đạo startup, Trí phải thẳng thắn với bạn: Đây có thể là một trong những lời khuyên tồi tệ và nguy hiểm nhất mà bạn có thể áp dụng.
Nghe có vẻ sốc, đúng không? Trong bài viết này, Trí sẽ giải thích tại sao sự "chân thật" không qua bộ lọc có thể phá hủy mọi thứ bạn đang xây dựng, và tại sao "sự có chủ đích" lại quan trọng hơn "sự chân thật" rất nhiều lần.
Một Founder mà Trí biết đã có một câu nói đùa mà thấy rất thấm: Lời khuyên "Hãy là chính mình" chỉ tuyệt vời trong... 6% thời gian. 94% còn lại, chúng ta cần phải là một Founder có trách nhiệm.
Bạn không được phép nói mọi thứ có trong đầu
Trí luôn nói đùa rằng nếu Trí nói ra mọi suy nghĩ thoáng qua trong đầu mình, chắc Trí sẽ không còn bạn bè hay nhân viên nào cả.
Điều này không phải vì Trí có những suy nghĩ xấu xa. Mà bởi vì Trí phải cân nhắc xem những "suy nghĩ chân thật" của mình khi nói ra có thể được người khác tiếp nhận đúng như ý mình mong muốn hay không.
Ví dụ kinh điển: Một đồng nghiệp hoặc nhân viên của bạn trông có vẻ không ổn.
- Suy nghĩ chân thật của bạn: "Trông cậu mệt mỏi quá."
- Ý định (Intent) của bạn: Bạn đang thể hiện sự đồng cảm, bạn lo lắng cho sức khỏe của họ.
- Cách họ tiếp nhận (Impact): "Trời ơi, trông mình tệ lắm à!" hoặc "Sếp đang chê mình thiếu năng lượng à?"
Khi bạn là một Founder, mọi lời nói của bạn đều bị đặt dưới một chiếc kính lúp khổng lồ.
Việc trở thành Founder đi kèm với một "bộ lọc vĩnh viễn". Chúng ta có thể nghĩ rằng mình chỉ đang "nói thật lòng", nhưng điều chúng ta thực sự đang làm là trút bỏ cảm xúc của mình lên những người không có khả năng (hoặc không được trả lương) để hấp thụ chúng.
Thế giới startup không tưởng thưởng cho cảm xúc thô. Nó trừng phạt cảm xúc thô.

Trưởng thành là Kỷ luật, không phải Giả tạo
Sự trưởng thành của một nhà lãnh đạo không phải là trở nên giả tạo. Đó là trở nên kỷ luật. Chúng ta có thể nghĩ bất cứ điều gì mình muốn, nhưng chúng ta không được phép nói ra mọi thứ chúng ta nghĩ.
Nhiều phiên bản khác nhau của chúng ta hoàn toàn có thể cùng tồn tại:
- Một phiên bản ở nhà với gia đình.
- Một phiên bản chuyên nghiệp, chỉn chu ở nơi làm việc.
Cả hai đều hợp lệ.
Việc hành xử khác đi ở nơi làm việc không phải là "không chân thật". Đó là "chuyên nghiệp".
Vợ/chồng của bạn không cần nghe "giọng CEO" của bạn, và đội nhóm của bạn cũng không cần phải gánh chịu sự thất vọng không qua bộ lọc của bạn. Mục tiêu không phải là trở thành phiên bản "thật nhất" của mình ở mọi nơi. Mục tiêu là trở thành phiên bản hiệu quả nhất của mình ở nơi cần thiết.
Đây không phải là nói dối. Đây là sự có chủ đích (intentional).
Ví dụ về sự "có chủ đích":
Một đứa trẻ 5 tuổi hỏi bạn: "Lớn lên con có thể làm Tổng thống không?"
- Câu trả lời "chân thật" (và tàn nhẫn): "Gần như chắc chắn là không. Có 99.9999997% khả năng là con sẽ không trở thành Tổng thống."
- Câu trả lời "có chủ đích": "Hoàn toàn có thể nếu con làm việc chăm chỉ và không bao giờ từ bỏ."
Câu trả lời "chân thật" thì đúng về mặt thống kê, nhưng nó lại nghiền nát ước mơ của một đứa trẻ. Một Founder (hay một bậc cha mẹ) có chủ đích sẽ chọn câu trả lời thứ hai, để hướng đến một kết quả tốt đẹp hơn mà không cần phải nói dối trắng trợn.
Sự chân thật có giá trị, nhưng nó rất hiếm (Chỉ 6%)
Tất nhiên, có những thời điểm mà việc "là chính mình" một cách trọn vẹn là cực kỳ quan trọng.
- Một cuộc trò chuyện thẳng thắn, khó khăn với Co-founder của bạn.
- Một câu chuyện cá nhân để xây dựng lòng tin với đội nhóm.
- Một tuyên bố công khai phản ánh đúng giá trị cốt lõi của công ty.
Nhưng những khoảnh khắc đó rất hiếm. Và chúng ta phải nhận ra rằng, chỉ vì nó phù hợp ở một nơi, không có nghĩa là nó phù hợp ở mọi nơi.
Hầu hết thời gian, việc "là chính mình" (mà không cần lọc) không phải là dũng cảm. Đó là sự lười biếng.
Đó là chọn sự thoải mái của bản thân thay vì chọn tạo ra tác động tích cực. Đó là phớt lờ hậu quả không chỉ đối với bản thân mà còn đối với những người xung quanh bạn.

"Bộ lọc" quan trọng nhất của một Founder
Mỗi khi Trí chuẩn bị "phát ngôn" điều gì đó liên quan đến công ty của mình, Trí luôn cố gắng chạy qua một bộ lọc trong đầu:
"Liệu kết quả cho mọi người có tốt hơn sau khi mình nói xong không?"
Thú thật là Trí không phải lúc nào cũng nhớ dùng bộ lọc này. Nhưng mỗi khi Trí làm được, Trí luôn thầm cảm ơn bản thân vì đã làm vậy.
Bài học thực sự
Chúng ta không "giả tạo" khi chúng ta tự lọc mình. Chúng ta đang "có trách nhiệm".
Công việc của một Founder không phải là thể hiện mọi thứ bên trong mình. Đó là quản lý những gì được đưa ra bên ngoài và vào thời điểm nào. Sự chân thật mà thiếu đi nhận thức chính là sự hỗn loạn.
Vì vậy, vâng, chúng ta nên là chính mình—nhưng có lẽ chỉ trong 6% thời gian.
94% thời gian còn lại, chúng ta hãy là một Founder có trách nhiệm.
Bạn đã bao giờ gặp rắc rối vì lỡ "là chính mình" một cách quá chân thật trong công việc chưa? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn với Trí ở phần bình luận bên dưới nhé!

Article by Võ Minh Trí
Published 10 Nov 2025