
Gen AI cho Marketer: Trách nhiệm và đạo đức trong kỷ nguyên AI
Chào bạn, Trí đây!
Chúng ta đã nói rất nhiều về sức mạnh, sự hiệu quả và tiềm năng sáng tạo của AI. Nhưng có một sự thật mà chúng ta cần thẳng thắn đối mặt: AI học hỏi từ dữ liệu do con người tạo ra. Điều đó có nghĩa là, bên cạnh những kiến thức uyên bác, AI cũng học luôn cả những thành kiến, định kiến và "góc khuất" trong tư duy của chúng ta.
Một báo cáo của Forbes cho thấy chỉ có 54% người được hỏi cảm thấy họ có thể phân biệt được nội dung do AI và người tạo ra. Điều này chứng tỏ AI đang mô phỏng con người tốt hơn chúng ta nghĩ, và nó cũng sao chép những "lỗi" của chúng ta một cách hoàn hảo.
Vậy với tư cách là những người làm marketing, trách nhiệm của chúng ta ở đâu? Làm thế nào để tận dụng sức mạnh của AI mà không vô tình gây hại cho thương hiệu và làm tổn thương khách hàng? Hãy cùng Trí đi sâu vào 3 khía cạnh quan trọng nhất.

1. Thiên Vị Trong AI (Bias): Khi "Rác Vào, Rác Ra"
Vấn đề lớn nhất của AI hiện nay là thiên vị (bias). Nói một cách đơn giản, thiên vị xảy ra khi hệ thống AI tạo ra kết quả sai lệch do những định kiến đã tồn tại sẵn trong thuật toán hoặc dữ liệu huấn luyện của nó.
Trong content marketing, điều này có thể biểu hiện theo những cách rất tai hại:
| Lĩnh Vực | Biểu Hiện Của Thiên Vị (Bias) | Hậu Quả Cho Thương Hiệu |
|---|---|---|
| Nội dung (Văn bản) | - Sử dụng ngôn ngữ không bao hàm giới tính. - Mô tả các nhóm người theo những khuôn mẫu cũ kỹ. | - Xa lánh một bộ phận khách hàng. - Thể hiện sự thiếu nhạy cảm, thiếu chuyên nghiệp. |
| Hình ảnh | - Chỉ hiện thị nam giới trong bối cảnh kỹ thuật, xây dựng. - Chỉ hiện thị người da trắng trong các bức ảnh nhóm công sở. | - Củng cố định kiến xã hội. - Khiến thương hiệu trở nên phiến diện, không đa dạng. |
| Quảng cáo | - Dùng dữ liệu về giới tính, chủng tộc để đưa ra giả định sai lầm về sở thích và phân phối quảng cáo không phù hợp. | - Gây khó chịu cho người xem. - Lãng phí ngân sách quảng cáo. - Mất niềm tin của người tiêu dùng. |
Một khi bạn đánh mất niềm tin của khách hàng về những vấn đề nhạy cảm này, việc lấy lại nó là vô cùng khó khăn.
Giải pháp là gì? Khái niệm "Human in the Loop" (Con người trong vòng lặp) trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Đừng bao giờ tin tưởng 100% vào kết quả của AI. Hãy coi nó như một bản nháp thô và thêm vào quy trình của bạn một bước biên tập và kiểm duyệt có chủ đích để phát hiện thiên vị. Việc này không tốn nhiều thời gian, nhưng nó có thể cứu cả danh tiếng thương hiệu của bạn.
2. Sự Đồng Thuận (Consent): Khách Hàng Là Con Người, Không Phải Dữ Liệu
Bạn đã bao giờ nhận được thông báo dữ liệu cá nhân của mình bị rò rỉ chưa? Chúng ta đang sống trong một thế giới mà dữ liệu cá nhân ở khắp mọi nơi. AI làm cho vấn đề này trở nên phức tạp hơn.
Marketing dựa trên sự đồng thuận (Consent-based marketing) có nghĩa là khách hàng phải cho phép bạn một cách tường minh trước khi bạn sử dụng dữ liệu cá nhân của họ cho bất kỳ nỗ lực marketing nào.
Trong bối cảnh AI, điều này có nghĩa là:
Nếu bạn muốn dùng AI để chạy một chiến dịch email tự động gửi lời chúc mừng sinh nhật, bạn cần có sự đồng thuận rõ ràng từ người dùng để "đưa" tên và ngày sinh của họ vào hệ thống AI đó.
Hai điều quan trọng về sự đồng thuận bạn cần nhớ:
- Phải được tự do trao đi: Bạn không được ép buộc hay dùng "thủ thuật" để có được sự đồng thuận.
- Phải có thể bị thu hồi bất cứ lúc nào: Nếu khách hàng đổi ý, phải có một con đường rõ ràng để họ từ chối (opt-out).
Lời khuyên thực tế: Với vai trò là một content marketer, cách dễ dàng nhất để bảo vệ mình và khách hàng là KHÔNG nhập bất kỳ dữ liệu cá nhân nào của họ vào một hệ thống AI công cộng. Nếu bạn không chắc chắn, hãy hỏi các team chuyên trách (Marketing Ops, Web...) hoặc tốt nhất là dành AI cho những dự án không liên quan đến dữ liệu khách hàng.

3. Cá Nhân Hóa vs. Quyền Riêng Tư: Ranh Giới Mong Manh Giữa "Thấu Hiểu" và "Xâm Phạm"
AI cho phép chúng ta tạo ra những chiến dịch cá nhân hóa ở mức độ sâu sắc chưa từng có. Và khách hàng cũng kỳ vọng điều đó! Một nghiên cứu của McKinsey cho thấy:
- 71% người tiêu dùng kỳ vọng một mức độ cá nhân hóa nào đó.
- 76% cảm thấy thất vọng khi họ không có được trải nghiệm đó.
Nghe có vẻ là một mảnh đất màu mỡ cho AI, đúng không? AI có thể phân tích lịch sử mua hàng, dữ liệu nhân khẩu học (tuổi, vị trí, giới tính) để đưa ra những gợi ý nội dung và sản phẩm phù hợp.
Nhưng việc cá nhân hóa này có thể nhanh chóng trở nên "rùng rợn".
- Gửi quảng cáo đồ dùng trẻ em cho một người chưa hề thông báo rằng họ đang mang thai.
- Sử dụng theo dõi vị trí để gửi các gợi ý siêu cá nhân hóa dựa trên nơi họ đang đứng.
Vấn đề ở đây là: AI không thể tự phân biệt được ranh giới giữa "hữu ích" và "xâm phạm". Ranh giới đó là một thứ thuộc về bản năng của con người. Một con robot không thể cảm nhận được điều đó.
Vậy làm thế nào để cân bằng?
- Luôn có người kiểm duyệt: Một marketer bằng xương bằng thịt phải xem xét chiến dịch và tự hỏi: "Liệu điều này có vượt qua giới hạn không?" trước khi nó được tung ra.
- Minh bạch với khách hàng: Hãy cho họ biết bạn thu thập dữ liệu gì, bạn dự định sử dụng nó như thế nào, và quan trọng nhất, làm thế nào để họ từ chối nếu muốn.
Lời Kết: Marketer Là "Người Gác Cổng Đạo Đức"
Sử dụng AI trong content marketing không chỉ đòi hỏi kỹ năng về công nghệ, mà còn đòi hỏi một la bàn đạo đức vững chắc. Vai trò của chúng ta đang tiến hóa. Chúng ta không chỉ là người sáng tạo nội dung, mà còn là những người gác cổng, đảm bảo rằng công nghệ được sử dụng để kết nối và nâng cao giá trị cho con người, chứ không phải để thao túng hay gây tổn thương.
Hãy tư duy phản biện, đặt con người làm trung tâm, và bạn sẽ có thể tận dụng sức mạnh của AI một cách khôn ngoan và bền vững.
Bạn đã gặp phải tình huống khó xử nào liên quan đến đạo đức khi sử dụng AI chưa? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn ở phần bình luận nhé!

Article by Võ Minh Trí
Published 27 Oct 2025