
Đừng "Sửa" Bản Thân: Cách Biến Sự Hỗn Loạn Thành Vũ Khí
Chào bạn, Trí đây!
Với tư cách là một Founder startup, Trí có cả một danh sách dài những "vấn đề" với chính mình, và thú thật, Trí thấy điều đó hoàn toàn ổn.
Bạn muốn nghe danh sách của Trí không?
- Trí là người ám ảnh Trí không thể ngừng làm việc ngay cả khi Trí ghét điều mình đang làm.
- Trí luôn muốn kiểm soát mọi thứ, mặc dù Trí biết mình gần như chả kiểm soát được gì.
- Trí phớt lờ các thành công và bật chế độ "tua đi tua lại" các thất bại trong đầu.
- Trí có khoảng chú ý bằng không; Trí đã quên mất câu mở đầu của bài viết này rồi.
Nghe quen không? Hay là nghe... thật tệ? Đối với Trí trước đây, nó từng rất tệ. Nhưng đến một lúc, Trí ngừng cố gắng "sửa chữa" bản thân mình và bắt đầu tự hỏi:
"Liệu có cách nào để khai thác chính những 'phần bất ổn' này của mình cho một mục đích tốt đẹp hơn không?"
Điều gì sẽ xảy ra nếu không có "cách sửa chữa" nào cả, mà thay vào đó, một thế giới hoàn toàn mới sẽ mở ra khi chúng ta trân trọng sự 'hỗn loạn' bên trong mình?
Lời tiên tri giả dối mang tên "Sửa chữa"
Hàng trăm lần mỗi ngày, ai đó đang cố gắng "sửa chữa" Trí. Đó là một vòi rồng bất tận từ email, mạng xã hội, và quảng cáo cố gắng làm cho Trí bình tĩnh hơn, hạnh phúc hơn, giàu hơn, khỏe hơn, hoặc tệ hơn là trẻ hơn.
Thông điệp rất rõ ràng: "Bạn đang bị hỏng, và người khác có cách sửa."
Họ không có đâu.
Không phải vì những gì họ bán không hiệu quả. (Trí hoàn toàn ủng hộ việc đi tập gym hay nghỉ ngơi nhiều hơn). Vấn đề là, không phải mọi thứ "sai" với chúng ta đều là một "vấn đề".
Biết đâu, một vài "thứ bị hỏng" của Trí lại chính là tài sản lớn nhất của mình thì sao?

Hãy trân trọng sự hỗn loạn
Khi Trí còn nhỏ, chứng ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý) cực độ đã ngăn Trí học tập hay vượt qua bất kỳ bài kiểm tra nào. Trí chỉ có khoảng 5 giây tập trung trong lớp học. Trí suýt nữa thì trượt tốt nghiệp cấp 3 và đã bỏ học đại học.
Đây thường là lúc mà các bậc cha mẹ cố gắng "chữa trị" vấn đề bằng liệu pháp, thuốc men, và vô vàn kỷ luật.
Nhưng sau này Trí học được rằng, lý do Trí không thể tập trung là vì tâm trí của Trí không được sinh ra để hoạt động theo cách tuần tự (serial). Trí đang xử lý mọi thứ song song hàng loạt (massively in parallel),giống như một máy tính lượng tử.
Trí hay mô tả nó giống như "bạn đang xem TV trong tâm trí mình, nhưng có ai đó cứ giữ nút 'chuyển kênh' mãi mãi."
Thay vì cố gắng "sửa" khoảng chú ý của mình, Trí đã trân trọng sự hỗn loạn đó. Trí thúc đẩy bản thân suy nghĩ theo mọi hướng cùng một lúc. Hóa ra, thay vì làm một việc hữu ích, Trí có thể làm hàng tá việc cùng một lúc, vận hành liên tục như thể Trí có mười bộ óc.
Trí đã xây dựng cuộc đời và các startup của mình (cả thảy 9 cái!) để khai thác nguồn năng lượng đó theo cách mà rất ít người có thể vận hành được.
Nếu Trí cố gắng "sửa chữa" vấn đề đó, Trí đã đánh mất đi một trong những tài sản lớn nhất của mình.
Tôi có 99 vấn đề, và tôi sẽ không "sửa" cái nào cả
Điều đó khiến Trí suy nghĩ: Có bao nhiêu "vấn đề" khác mà Trí đã dành nhiều năm cố gắng loại bỏ, trong khi chúng thực sự chỉ là những điểm mạnh bị dán nhầm nhãn?
Sự lo lắng (anxiety) của Trí? Đó là hệ thống radar cảnh báo sớm của Trí. Đó là lý do Trí có thể phát hiện ra các vấn đề từ rất lâu trước khi chúng phát nổ.
Sự ám ảnh của Trí với việc kiểm soát? Sự theo đuổi đó là thứ giúp Trí biến sự hỗn loạn thành các công ty có tổ chức.
Việc Trí không có khả năng nghỉ ngơi? Đó là sự phản ánh của một nguồn đam mê vô tận mà Trí có, và Trí mừng là nó vẫn đang rực cháy.
Điều này không có nghĩa là mọi đặc điểm kỳ quặc đều là tốt, hoặc chúng ta không cần cải thiện gì cả. Nhưng trước khi chúng ta cố gắng dập tắt mọi "vấn đề", chúng ta cần tự hỏi mình: Chúng ta sẽ mất gì khi từ bỏ những món quà đó?
Để giúp bạn dễ hình dung hơn, chúng ta hãy thử "giao việc" cho những điểm bất ổn của mình:
| Thay vì gọi nó là... (Vấn đề) | Hãy gọi nó là... (Điểm mạnh) | "Công việc" bạn có thể giao cho nó |
|---|---|---|
| Sự lo lắng (Anxiety) | Radar cảnh báo sớm | "Hãy giúp tôi nhìn thấy 3 kịch bản xấu nhất có thể xảy ra trong chiến dịch này." |
| Sự ám ảnh(Obsession) | Động cơ tên lửa | "Hãy tập trung 100% năng lượng này vào việc hoàn thành tính năng A của sản phẩm." |
| Mất tập trung (ADHD) | Bộ xử lý song song | "Hãy giúp tôi kết nối 5 ý tưởng dường như không liên quan này thành một chiến lược lớn." |
| Cứng đầu / Muốn kiểm soát | Tiêu chuẩn chất lượng cao | "Hãy đảm bảo rằng mọi chi tiết của dự án này đều ở mức xuất sắc trước khi ra mắt." |
| Không thể nghỉ ngơi | Nguồn năng lượng đam mê | "Hãy dùng năng lượng này để truyền cảm hứng cho đội nhóm trong giai đoạn nước rút." |

Chờ đã, ý bạn là "Tự chấp nhận"?
Càng lớn tuổi, Trí càng nhận ra sự tự chấp nhận (self-acceptance) không phải là một hành động "đầu hàng" thụ động. Nó mang tính chiến lược.
Bí quyết không phải là chiến đấu với mọi thôi thúc; mà là giao việc cho từng thôi thúc đó.
Khi Trí ngừng cố gắng trở thành một Founder "cân bằng" hoàn hảo và bắt đầu làm việc với "hệ thống dây điện" mà mình có, mọi thứ trở nên nhẹ gánh hơn. Không phải dễ dàng hơn, chỉ là nhẹ hơn.
Bởi vì không có gì sai khi chúng ta có một chút "hỗn loạn" hay "bất ổn". Tất cả chúng ta đều như vậy. Chúng ta chỉ cần chọn đúng thứ đáng để "sửa" mà thôi.
Bạn có "vấn đề" nào mà bạn từng cố gắng "sửa" nhưng giờ nhận ra đó chính là điểm mạnh của mình không? Hãy chia sẻ với Trí ở phần bình luận bên dưới nhé!

Article by Võ Minh Trí
Published 10 Nov 2025